Czym jest barszcz Sosnowskiego ?

Barszcz Sosnowskiego to roślina okrytonasienna z rzędu selerowców, rodziny selerowatych i rodzaju barszcz. Ze względu na liczne zagrożenia ze strony barszczu Sosnowskiego, a także na fakt, że roślinę tą sprowadzono do Polski na krótko przed śmiercią Stalina roślina ta nazywana bywa zemstą Stalina. W chwili obecnej barszcz Sosnowskiego uważany jest za chwast. Chwastami nazywamy wszystkie rośliny, których obecność jest niepożądana w otoczeniu człowieka lub w prowadzonych przez niego uprawach. Barszcz Sosnowskiego to największa na świecie roślina zielna. Barszcz Sosnowskiego to roślina wyjątkowo niebezpieczna. Zapraszamy do przeczytania naszego artykułu w którym szerzej przedstawimy tą roślinę. Nazywamy w nim jak przebiega rozwój barszczu Sosnowskiego, jak wyglądają nasiona barszczu Sosnowskiego, Jak barszcz Sosnowskiego pojawił się w Polsce, skąd barszcz Sosnowskiego pojawił się w Polsce, gdzie występuje barszcz Sosnowskiego, jak wygląda barszcz Sosnowskiego, jak odróżnić barszcz Sosnowskiego od barszczu olbrzymiego, jak odróżnić barszcz Sosnowskiego od barszczu zwyczajnego, jak odróżnić barszcz Sosnowskiego od barszczu Mantegazziego, Jak wyglądają kwiaty barszczu Sosnowskiego, jak wygląda łodyga barszczu Sosnowskiego, jak wygląda kwiat barszczu Sosnowskiego, jak wyglądają korzenie barszczu Sosnowskiego, jakie są zagrożenia ze strony barszczu Sosnowskiego, dlaczego barszcz Sosnowskiego jest niebezpieczny, czym są wydzielane przez barszcz Sosnowskiego furanokumaryny, jak zwalczać barszcz Sosnowskiego, jak się pozbyć barszczu Sosnowskiego, co zrobić żeby nie mieć barszczu Sosnowskiego, jak wyplenić barszcz Sosnowskiego, jak wytępić barszcz Sosnowskiego, jakie są mechaniczne metody zwalczania barszczu Sosnowskiego, jakie są chemiczne metody zwalczania barszczu Sosnowskiego, czy gmina może nakazać zwalczanie barszczu Sosnowskiego i kto ma zwalczać barszcz Sosnowskiego.

Rozwój barszczu Sosnowskiego

Jedynym sposobem rozmnażania się barszczu Sosnowskiego są nasiona wytwarzane przez tą roślinę w ogromnych ilościach. Nasiona barszczu Sosnowskiego mają od ośmiu do dziesięciu milimetrów długości.

Nasiona barszczu Sosnowskiego uzyskane z 1 hektara pozwalają na obsianie od 100 do 200 hektarów. Barszcz Sosnowskiego łatwo regeneruje się w przypadku uszkodzenia części nadziemnych. W czasie rozsiewania nasiona barszczu Sosnowskiego mają niedorozwinięty zarodek i wymagają przelegiwania. Aby zarodek barszczu Sosnowskiego uległ aktywacji niezbędna jest stratyfikacja nasion. Temperatura powietrza musi spaść do pomiędzy 2 a 5 stopni Celsjusza przez okres pomiędzy 60 a 90 dni. W otoczeniu nasiona musi też utrzymywać się odpowiednia wilgotność. Większość nasion barszczu Sosnowskiego nie przeżywa do następnego roku. Spośród nasion barszczu Sosnowskiego które przeżyły część kiełkuje w następnym roku, a część dopiero w następnych latach. Konkurencja wśród kiełkujących siewek jest naprawdę spora. Jedynie 2% z nich przeżywa konkurencję ze strony dorosłych roślin i własnego rodzeństwa. Młode rośliny barszczu Sosnowskiego są bardzo podobne do barszczu zwyczajnego. Liścienie młodego barszczu Sosnowskiego są wydłużone. Pierwsze dolne liście są okrągławe, a następne trójkątne z wcinaną blaszką. W trakcie pierwszego roku rozwoju rozeta liści osiąga do 35 cm wysokości. Barszcz Sosnowskiego rozwija okazałe rozety liści w kwietniu każdego roku. Pęd kwiatostanowy wypuszczany jest tylko raz. Najczęściej dzieje się to od 3 do 5 roku życia, ale w sprzyjających warunkach może się to stać w drugim roku życia, a w nie sprzyjających w 6 roku życia. Jeśli dany rok jest rokiem kwitnienia barszcz Sosnowskiego wykształca pęd kwiatostanowy, który już pod koniec maja osiąga od 150 do 200 centymetrów wysokości. W następnym miesiącu pojawiają się mające kształt maczugi pąki kwiatowe. Kwitnienie barszczu Sosnowskiego trwa od 2 do 3 tygodni. Kwiaty barszczu Sosnowskiego zapylane są przez różne gatunki owadów, ale zdarzają się również przypadki samopylności. Nasiona barszczu Sosnowskiego dojrzewają pod koniec lipca. W tym samym czasie ginie ich macierzysta roślina. Barszcz Sosnowskiego wytwarza ogromne ilości nasion, ale większość z nich opada w pobliżu rośliny macierzystej. Aż od 60 do 90 % nasion barszczu Sosnowskiego opada w promieniu 4 metrów od macierzystej rośliny. W pobliżu macierzystej rośliny znajdują się tysiące (zazwyczaj około 7 tysięcy) nasion na metr kwadratowy. Na większe odległości nasiona barszczu Sosnowskiego przenoszone są przez wodę, wiatr, ludzi i zwierzęta.

 

Dzieje barszczu Sosnowskiego

Barszcz Sosnowskiego pierwotnie występował na Kaukazie, Zakaukaziu i w północno-wschodniej Turcji. W chwili obecnej powszechnie występuje na terenie Polski i większości krajów środkowej i wschodniej Europy. Barszcz Sosnowskiego to organizm inwazyjny. Organizmami inwazyjnymi nazywamy organizmy, które pochodzą z innego obszaru geograficznego lub ekosystemu. Rośliny inwazyjne nazywamy antropofitami. Barszcz Sosnowskiego odkryty został w 1772 przez ekspedycję Rosyjskiej Akademii Nauk. Podczas tej prowadzonej przez Johanna Güldenstädta ekspedycji zebrano okaz zielnikowy barszczu Sosnowskiego.

Już w XIX wieku barszcz Sosnowskiego sadzony był jako osobliwość w europejskich parkach i ogrodach. Nazwa sosnowski sprawia wrażenie jakby pochodziła od osoby o takim właśnie nazwisku. Jest to wrażenie jak najbardziej słuszne bo barszcz Sosnowskiego zawdzięcza swoją nazwę radzieckiemu botanikowi i badaczowi flory Kaukazu Dmitrijowi Iwanowiczowi Sosnowskiemu, który sklasyfikował tę roślinę w 1944 roku. Uczony ten odkrył i opisał około 130 gatunków roślin. Był jednym z twórców ośmiotonowego dzieła Flory Gruzji. Szczegółowy opis tej rośliny zawdzięczamy innej radzieckiej uczonej Idzie Mandenowej. W tym momencie zapewne zadajecie sobie pytanie jak to się stało, że roślina, która została sklasyfikowana dopiero w 1944 roku jest tak dużym zagrożeniem dla naszego kraju? Jest tak ponieważ począwszy od lat 50 XX wieku aż po lata 70 XX wieku roślina ta wprowadzana była w różnych krajach bloku wschodniego w tym również w Polsce jako roślina pastewna. Rośliny pastewne to rośliny uprawiane w celu uzyskania z nich paszy dla zwierząt. W 1947 roku barszcz Sosnowskiego trafił do północno-zachodniej Rosji. Po kilku latach hodowli uznano, że barszcz Sosnowskiego dobrze nadaje się do stosowania jako roślina pastewna. Barszcz Sosnowskiego pojawił się też w kolekcjach wielu ogrodów botanicznych. Pod koniec lat 50. XX wieku barszcz Sosnowskiego został sprowadzony do Polski. Badania nad jego właściwościami leczniczymi prowadzone były w Ogrodzie Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. W następnej dekadzie tego samego stulecia zaczęto uprawiać barszcz Sosnowskiego jako roślinę pastewnych w Państwowych gospodarstwach rolnych. Warunki w środkowej i wschodniej Europie okazały się wyjątkowo korzystne dla barszczu Sosnowskiego, ale barszcz Sosnowskiego nie okazał się wyjątkowo korzystny dla gospodarstw, które go uprawiały. Szybko okazało się, że uprawa barszczu Sosnowskiego nie była dobrym pomysłem. Założone uprawy barszczu Sosnowskiego szybko były porzucane z powodu zagrożenia dla zdrowia powodowanego przez tą roślinę. Rezygnacja z uprawiania barszczu Sosnowskiego nie sprawiła, że roślina ta znikła. Barszcz Sosnowskiego szybko zaczą rozpowszechniać się bez ludzkiej pomocy. Zwalczanie barszczu Sosnowskiego okazało się wyjątkowo trudne. Duża ilość kwiatów sprawia, że jest on rośliną miododajną. Wydajność miodowa barszczu Sosnowskiego wynosi 300 kilogramów na hektar. Rozsiewanie barszczu Sosnowskiego przez pszczelarzy w znaczącym stopniu przyczyniło się do jego rozpowszechnienia się w środkowej Europie.

 

Występowanie barszczu Sosnowskiego w chwili obecnej

Mimo zaprzestania uprawy barszczu Sosnowskiego jego liczebność stale rośnie. Występuje on na całym Polskim niżu w tym zwłaszcza w dolinach rzecznych Podhala. Oprócz Polski barszcz Sosnowskiego stanowi poważny problem w krajach nadbałtyckich, Białorusi i europejskiej części Rosji. Występuje też w Danii i wschodnich Niemczech. Na terenie Rosji Barszcz Sosnowskiego występuje od położonego na północy Rosji Murmańska aż po położony kilkaset kilometrów na południe od Moskwy Woroneż. Badania genetyczne wykazały, że barszcz Sosnowskiego na obszarze wtórnego zasięgu był introdukowany co najmniej kilka razy. W górach Kaukazu z których się wywodzi barszcz Sosnowskiego rośnie on w zaroślach położonych na obrzeżach polan i lasów oraz wzdłuż górskich potoków. Na terenach wtórnego zasięgu barszcz Sosnowskiego występuje przede wszystkim w zbiorowiskach roślinnych przekształconych przez człowieka takich jak odłogi, pola uprawne, łąki i pastwiska, parki, ogrody, przydroża i miedze. Bardzo często znaleźć go można w siedliskach ruderalnych. Siedliskami ruderalnymi nazywamy obszary poddane intensywnej działalności człowieka w wyniku której w dużym stopniu lub nawet całkowicie uległa zniszczeniu znajdująca się tam fauna i flora. Roślinność zasiedlającą siedliska ruderalne nazywamy roślinnością ruderalną.

Znaleźć go też można w lasach zwłaszcza w olsach i łegach. Olsami nazywamy lasy olchowe rosnące na terenach bagiennych o okresowo wysokim poziomie wody. Łęgmi nazywamy lasy znajdujące się nad rzekami i potokami nanoszącymi i osadzającymi podczas zalewu żyzny muł. Miejsca w których występuje barszcz Sosnowskiego zazwyczaj były już w przeszłości użytkowane przez człowieka, ale zostały przez niego porzucone. Barszcz Sosnowskiego często też występuje wzdłuż rowów i w dolinach rzecznych. Miejsca te stanowią główny szlak migracji tej rośliny. Niemniej zarówno zagęszczenie barszczu Sosnowskiego jak i areał na którym rośnie są wyjątkowo zmienne. Zdarzają się za równo sytuacje gdy osobniki barszczu Sosnowskiego rosną pojedynczo jak i sytuacje, gdy na jednym metrze kwadratowym znajduje się 10 dorosłych osobników. Barszcz Sosnowskiego jest odporny na niskie temperatury. W trakcie pierwszego roku rośliny te wytrzymują mróz wynoszący –7 °C. Dużo wytrzymalsze są starsze rośliny wytrzymujące mróz wynoszący nawet –25 °C. Wytrzymałość na mróz rośnie aż do -45 °C w przypadku barszczu Sosnowskiego przykrytego śniegiem. Barszcz Sosnowskiego może rosnąć w miejscach zacienionych dzięki czemu występuje również w lasach.

Morfologia barszczu Sosnowskiego

Łodyga barszczu Sosnowskiego jest głęboko podłużnie bruzdowana zwłaszcza w swej górnej części. Posiada ona od 3 do 6 miedzywęźli. Górna część łodygi barszczu Sosnowskiego jest zielona. Ku dołowi łodyga barszczu Sosnowskiego zwykle pokryta jest purpurowymi plamkami. W swoich naturalnych siedliskach barszcz Sosnowskiego osiąga maksymalnie półtora metra wysokości. W Polsce panują wyjątkowo korzystne warunki dla tej rośliny w związku z czym jest ona u nas dużo większa niż w miejscach z których się wywodzi. W naszym kraju barszcz Sosnowskiego dorasta do 3,5, a nawet do pięciu metrów wysokości. Średnica łodygi barszczu Sosnowskiego wynosi od 8 do 12 centymetrów. W środku jest ona pusta. Czasami zdarza się, że jest ona owłosiona. Barszcz Sosnowskiego ma korzeń palowy. Korzeń palowy to korzeń składający się z rosnącego pionowo w dół korzenia głównego i krótkich, cienkich korzeni bocznych rozrastających się we wszystkich kierunkach. Korzeń barszczu Sosnowskiego może sięgać na głębokość nawet 200 centymetrów. Największa masa korzeni znajduje się do głębokości 30 centymetrów. Liście barszczu Sosnowskiego są skrętoległe i pierzastodzielne. Mają one średnicę 150 centymetrów. Kwiaty barszczu Sosnowskiego zbierają się w duży i gęsty baldach o średnicy 50 centymetrów. Pojedynczy baldach barszczu Sosnowskiego składa się z od 30 do 75 baldaszków. Na pojedynczym barszczu Sosnowskiego może znajdować się nawet 50000 kwiatów, ale zazwyczaj jest ich od 1000 do 20000. Kielich barszczu Sosnowskiego jest drobny i pięcioząbkowy. Korona składa się z pięciu białych, rzadko zaróżowionych płatków osiągających do 10 mm długości. Słupek barszczu Sosnowskiego jest pojedynczy. Owoc barszczu Sosnowskiego ma owalną lub jajowatą rozłupnie długą na około centymetra. Składa się ona z dwóch niełupek połączonych ze sobą karpoforem. Każda niełupka zawiera pojedyncze nasiono barszczu Sosnowskiego. Owoce barszczu Sosnowskiego są oliwkowe z brunatnymi smugami przewodów olejkowych.

Inne gatunki barszczy występujące w Polsce

Barszcz Sosnowskiego nie jest jedynym gatunkiem barszczu. Istnieje blisko 60 gatunków barszczy z którymi barszcz Sosnowskiego często jest mylony. Poszczególne gatunki barszczy są ze sobą blisko spokrewnione i często ciężko jest je od siebie odróżnić. Na terenie Polski występuje między innymi barszcz Mantegazziego i barszcz zwyczajny.

Barszcz Mantegazziego znany też jako barszcz Kaukaski lub barszcz Mantegazyjski pochodzi z Kaukazu. Jest bardzo podobny do barszczu Sosnowskiego przez co przez długi czas nazwy barszcz Mantegazziego i barszcz Sosnowskiego uważano w Polsce za synonimy. Na terenie Polski barszcz Mantegazziego po raz pierwszy pojawił się w drugiej połowie XX wieku.

Barszcz Sosnowskiego często mylony jest również z barszczem zwyczajnym. Barszcz zwyczajny podobnie jak barszcz Sosnowskiego ma pierzasto złożone liście, łodygę z wyraźnie zaznaczonymi węzłami i pustymi międzywęźlami, intensywny zapach i owoce w postaci rozłupni. Liczne podobieństwa do barszczu zwyczajnego do barszczu Sosnowskiego, a także duża zmienność osobnicza barszczu zwyczajnego sprawiają, że te dwa gatunki roślin są trudne do rozróżnienia między sobą. Barszcz zwyczajny jest dużo mniej masywny od barszczu zwyczajnego, ma mniejsze kwiatostany, kwitnie później, ma węższą łodygę i mniejsze liście.

Barszcz olbrzymi podobnie jak barszcz Sosnowskiego pochodzi z Kaukazu. Jest podobny do barszczu Sosnowskiego, ale jego liście są silniej podzielone i mniej tępe.

Inne rośliny z którymi mylony jest barszcz sosnowskiego

Barszcz Sosnowskiego często jest również mylony z roślinami nie należącymi do rodzaju barszcz. Jedną z tych roślin jest arcydzięgiel litwor znany też jako dzięgiel litwor, dzięgiel wielki, archangielski korzeń, anielski korzeń, anielskie ziele lub angelika. Arcydzięgiel litwor zaliczany jest do rodzaju dzięgiel. Odróżnienie arcydzięgiela litwora od barszczu Sosnowskiego nie jest trudne ponieważ jego baldachy są koliste, a nie płaskie jak w przypadku barszczu Sosnowskiego. Pomyłki te najczęściej następują w trakcie przypadającego na czerwiec i lipiec kwitnienia tej rośliny. Na terenie Polski Arcydzięgiel litwor objęty jest ochroną częściową. Arcydzięgiel litwor wykorzystywany jest jako roślina zielarska, jadalna i ozdobna.

Barszcz Sosnowskiego jest również często mylony z łopianem. Łopian znany również jako kostropień, łopuch, topień, głowacz, lub dziady jest rośliną zielną z rodziny astrowatych. Łopian jest rośliną dwuletnią. W trakcie pierwszego roku wegetacji łopian tworzy różyczkę liściową z dużych liści. Różyczka kwiatowa to kępa liści wyrastających tuż przy podłożu ze szczytowej części korzenia lub kłącza. W drugim roku rozwoju z korzenia łopianu wyrasta łodyga kwiatowa. Łopian stosowany jest jako roślina zielarska i roślina jadalna.

Zagrożenia ze strony barszczu Sosnowskiego

Introdukcja barszczu Sosnowskiego w środkowej i wschodniej Europie okazało się wyjątkowo zgubna w skutkach. Roślina ta degraduje środowisko przyrodnicze. Wydziela wywołujący zmiany skórne sok.

W tym momencie powstaje pytanie dlaczego nie możemy po prostu pozwolić barszczowi Sosnowskiego rosnąć? Co jest w nim takiego, że stanowi dla nas zagrożenie? We wszystkich częściach barszczu Sosnowskiego znajdują się olejki eteryczne zawierające związki kumarynowe znane też jako furanokumaryny. Ich zapach jest wyraźnie wyczuwalny po roztarciu liści barszczu Sosnowskiego. Związki te chronią barszcz Sosnowskiego przed patogenami i owadami. W trakcie sezonu wegetacyjnego skład olejków eterycznych ulega zmianie. Furanokumaryny są niebezpieczne dla ludzi. W kontakcie ze skórą i w obecności światła słonecznego powodują oparzenia II i III stopnia. Działanie furanokumaryny wzmacnia obecność światła ultrafioletowego, wysoka temperatura, wysoka wilgotność powietrza i silne spocenie się osoby, która dotykała barszczu Sosnowskiego. Objawy pojawiają się po kilkunastu minutach od kontaktu z barszczem Sosnowskiego. Największa wrażliwość i natężenie objawów ma miejsce w ciągu od 30 do 120 minut od kontaktu z tą rośliną. Fakt, że od kontaktu z tą rośliną do wystąpienia objawów mija trochę czasu czyni ją jeszcze bardziej niebezpieczną. Nierzadko zdarza się, że ofiary barszczu Sosnowskiego mają z tą rośliną długi i intensywny kontakt zanim pojawią się oparzenia. Objawy kontaktu z barszczem Sosnowskiego nasilają się w ciągu 24 godzin. W okresie tym następuje zaczerwienienie skóry i pojawiają się pęcherze z surowiczym płynem. Stan zapalny utrzymuje się przez trzy dni. Miejsca podrażnione przez barszcz Sosnowskiego ciemnieją . Stan ten utrzymuje się przez kilka miesięcy. Podrażnione przez barszcz Sosnowskiego miejsca przez wiele lat są wrażliwe na działanie światła ultrafioletowego. Wytwarzane przez barszcz Sosnowskiego furanokumaryny są kancerogenne(rakotwórcze) i teratogenne(powodują wady wrodzone). Kontakt z barszczem Sosnowskiego może doprowadzić nawet do zgonu. Ofiarami barszczu Sosnowskiego są nie tylko ludzie, ale również zwierzęta hodowlane. Szczególnie często zdarzają się poparzenia krowich wymion przez tą roślinę. U zwierząt, które spożywały zielone części barszczu Sosnowskiego mogą wystąpić krwotoki wewnętrzne, stan zapalny układu pokarmowego i biegunka niemniej kumaryna spożyta z pokarmem jest mniej szkodliwa od działającej bezpośrednio na skórę.

Jeśli w danym miejscu pojawia się barszcz Sosnowskiego zwykle pojawia się on masowo stając się głównym gatunkiem roślin występujących w danym miejscu. W miejscach w których barszcz Sosnowskiego wystąpił masowo liczba innych gatunków roślin spada nawet trzykrotnie.

 

  • Barszcz Sosnowskiego działa allelopatycznie na inne rośliny. Oddziaływanie allelopatyczne to oddziaływanie przy pomocy substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny lub grzyby
  • Barszcz Sosnowskiego zatrzymuje światło co sprawia, że brakuje go dla innych roślin. Powoduje to ustępowanie gatunków światłolubnych. Szacuje się, że barszcz Sosnowskiego zatrzymuje nawet 80% światła słonecznego
  • Barszcz Sosnowskiego niekorzystne oddziałuje na rośliny rosnące na brzegach wód. Przyczynia się do zwiększenia erozji brzegów poprzez wypieranie wzmacniających brzegi roślin kłączowych
  • Barszcz Sosnowskiego kiełkuje wczesną wiosną zanim rozpocznie się wegetacja lokalnych roślin
  • Osobniki które się przyjęły cechują się niską śmiertelnością

 

Zwalczanie barszczu Sosnowskiego

Po tym co napisaliśmy chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że barszcz Sosnowskiego to roślina, którą należy zwalczać. Co w takim razie zrobić jeśli tam, gdzie mieszkamy rośnie barszcz Sosnowskiego? Jak zwalczać barszcz Sosnowskiego? Jak pozbyć się barszczu Sosnowskiego? Jakie są metody na barszcz Sosnowskiego? Jakie są sposoby na barszcz Sosnowskiego? Co zrobić żeby nie mieć barszczu Sosnowskiego?

Istnieje kilka metod zwalczania barszczu Sosnowskiego. Roślina ta może być zwalczana poprzez:

  • Wykopywanie roślin
  • Ścinanie kwitnących pędów
  • Opryski chemiczne
  • Wypas bydła i owiec w miejscach w których występuje barszcz Sosnowskiego.

Aby zwalczanie barszczu Sosnowskiego było skuteczne najlepiej stosować kilka metod zwalczania barszczu Sosnowskiego jednocześnie i działać w tym samym czasie na całym obszarze siedliska barszczu sosnowskiego. Zwalczanie barszczu Sosnowskiego wymaga dużej konsekwencji. Stosowane metody zwalczania barszczu Sosnowskiego powinny być dostosowane do wielkości populacji barszczu Sosnowskiego i miejsc w których występuje ta roślina. Zwalczanie barszczu Sosnowskiego najlepiej rozpocząć kiedy na danym miejscu rosną jeszcze nieliczne rośliny należące do tego gatunku. Najskuteczniejsze jest niszczenie jednorocznych roślin barszczu Sosnowskiego jesienią. Jest to dobra metoda bo jednoroczne rośliny z jednej strony nie wykształciły jeszcze nasion, a z drugiej jesienią są one już wystarczająco rozwinięte aby możliwe było ich odróżnienie od barszczu zwyczajnego i innych roślin. Jeśli niszczenie barszczu Sosnowskiego przeprowadzane jest w drugim roku jego rozwoju lub później należy zniszczyć rośliny barszczu Sosnowskiego zanim zaczną one owocować, a najlepiej przed lub w trakcie kwitnienia.

Najskuteczniejsza metoda mechaniczna zwalczania barszczu Sosnowskiego polega na wycinaniu lub wykopywaniu tej rośliny. Barszcz Sosnowskiego bardzo łatwo odrasta z szyjki korzeniowej dlatego roślinę tą najlepiej odcinać od korzeni 10 centymetrów poniżej gruntu. Druga mechaniczną metodą zwalczania barszczu Sosnowskiego jest wykaszanie. Koszenie sprawia, ze barszcz Sosnowskiego przekształca się z rośliny dwuletniej wieloletnią. Koszenie musi być bardzo częste aby było ono skuteczne.

Dobrą metodą jest też to do czego według osób, które przyczyniły się do rozpowszechnienia się tej rośliny barszcz Sosnowskiego miał się nadawać idealnie czyli wypas krów i owiec. Ze względu na pewną szkodliwość tej rośliny dla zwierząt wypasane zwierzęta powinny mieć możliwość przywyknięcia do barszczu Sosnowskiego. Barszcz Sosnowskiego nie powinien też być jedyną rośliną na której wypasane byłyby zwierzęta. Do wypasu na barszczu Sosnowskiego najlepiej nadają się zwierzęta odporne na porażenia słoneczne takie jak czarne owce wrzosówki.

Metody mechaniczne zwalczania barszczu Sosnowskiego można łączyć z metodami chemicznymi. Po ścięciu barszczu Sosnowskiego można wstrzyknąć preparaty chemiczne bezpośrednio do szyjki korzeniowej roślin. Metoda chemiczna zwalczania barszczu Sosnowskiego może być również stosowana jako metoda samodzielna.

W miejscach w których zniszczono barszcz Sosnowskiego zazwyczaj pozostają liczne nasiona tej rośliny. Aby zapobiec ich wykiełkowaniu należy usunąć wierzchnią warstwę gleby, a potem wykonać orką i wapnowanie gleby.

Barszcz Sosnowskiego zwalczany powinien być zwłaszcza na obszarach chronionych i położonych w pobliżu siedzib ludzkich.

W związku ze szkodliwością barszczu Sosnowskiego hodowanie, rozmnażanie, sprzedaż i przetrzymywanie tego gatunku na terenie Polski jest zakazane.

Środki ostrożności stosowane przy zwalczaniu barszczu Sosnowskiego

W tym momencie pojawia się pytanie. Co jeśli musimy pojawić się w miejscu, w którym występuje barszcz Sosnowskiego? Co zrobić aby barszcz Sosnowskiego nic nam nie zrobił? Osoby zwalczające barszcz Sosnowskiego powinny podjąć szereg środków ostrożności mających na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia szkodliwych skutków kontaktu z barszczem Sosnowskiego. Osoby usuwające barszcz Sosnowskiego powinny posiadać odpowiednią wiedzę na temat szkodliwych właściwości tej rośliny. Należy unikać bezpośredniego kontaktu z tą rośliną. Nie należy dopuszczać do kontaktu tej rośliny ze skórą. Aby się chronić należy założyć szczelny strój wykonany z wodoodpornych, syntetycznych materiałów. Materiały z włókien naturalnych takich jak len i bawełna nie są odpowiednie ponieważ pochłaniają sok produkowany przez barszcz Sosnowskiego. Najlepszą ochronę zapewnia szczelny strój wykonany z syntetycznych, wodoodpornych materiałów. Szczególnie silnej ochrony wymagają oczy, które należy chronić przy pomocy gogli lub specjalnych okularów oraz ręce, które powinny być chronione rękawicami z długimi rękawami.

Co zrobić jeśli dotykaliśmy barszczu Sosnowskiego

Co zrobić jeśli mimo podjętych środków ostrożności doszło do kontaktu z tą rośliną albo po prostu napotkaliśmy ją przypadkiem i dotykaliśmy jej bo nie wiedzieliśmy, że jest niebezpieczna? Co jeśli zachęceni wyglądem barszczu Sosnowskiego podeszliśmy do tej rośliny i zrywaliśmy jej kwiaty? W takim przypadku należy

  • obmyć skórę wodą z mydłem

  • Przez minimum 48 godzin unikać ekspozycji podrażnionych miejsc na światło słoneczne

  • Jeśli doszło do kontaktu soku roślin z oczami należy przemyć je wodą i chronić przed światłem ultrafioletowym poprzez noszenie okularów z filtrem.

  • Jeśli skóra została podrażniona należy posmarować ją maścią kortykosteroidową

  • Jeśli doszło do pojawienia się oparzeń należy udać się do lekarza

Aspekty prawne dotyczące zwalczania barszczu Sosnowskiego

W Polsce rozmnażanie, uprawa i sprzedaż barszczu Sosnowskiego są zakazane. Z drugiej strony brakuje podstaw prawnych do wprowadzenia obowiązku zwalczania barszczu Sosnowskiego. Mimo to gminy często nakładają na swoich mieszkańców obowiązek usuwania barszczu Sosnowskiego. Istnieją trzy rozwiązania prawne szczególnie często stosowane przez gminy w celu nakładania na swoich mieszkańców obowiązku zwalczania barszczu Sosnowskiego.

Pierwszym z nich jest wykorzystanie artykułu 40 ustęp 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.

Drugim z nich jest skorzystanie z artykułu 4 ustęp 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. Zgodnie z tą ustawą rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Niektóre gminy na podstawie tych regulacji dokonują zmiany obowiązującego regulaminu i zobowiązują w nim właścicieli nieruchomości do zwalczania barszczu Sosnowskiego. Takie postępowanie gmin kwestionowane jest przez organy nadzoru, które wskazują, że ustawa ta nie daje gminom takich uprawnień.

Zdaniem organów nadzoru żaden z powyższych przepisów nie daje radom gmin uprawnień do nakładania na właścicieli nieruchomości obowiązku likwidacji z terenów swoich nieruchomości barszczu Sosnowskiego ani innych gatunków roślin.

Trzecim często stosowanym przez gminy rozwiązaniem prawnym jest skorzystanie z artykułu 40 ustęp 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym artykułem w zakresie nieuregulowanym w innych powszechnie obowiązujących przepisach rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to konieczne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego. Niewątpliwie nie ulega wątpliwości, ze barszcz Sosnowskiego stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.

To rozwiązanie także zostało zakwestionowane przez organy nadzoru ponieważ uznały one, że przepisy porządkowe mogą być wydane wyłącznie wtedy, kiedy jest to niezbędne w celu ochrony podstawowych dóbr takich jak zdrowie i życie obywateli oraz w celu zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwo publicznego. Organy nadzoru uznały, ze zagrożenie nie jest na tyle poważne aby można było nałożyć obowiązek jego usuwania przez mieszkańców poprzez przepisy porządkowe, a poza tym z przepisów tych można skorzystać tylko w przypadku zagrożeń wymagających natychmiastowego działania. To czyja interpretacja przepisów jest słuszna do dziś budzi liczne konsekwencje.

Rozważając kwestię legalności nakładania na mieszkańców gmin przez gminy obowiązku zwalczania barszczu Sosnowskiego warto przyjrzeć się wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 27 stycznia. W wyroku tym WSA uznał, że nie można stwierdzić, że nie można uznać występowania Barszczu Sosnowskiego za coś nagłego lub nadzwyczajnego.

Cała sprawa, która zakończyła się w Wojewódzkim Sadzie Administracyjnym rozpoczęła się w lipcu 2015 roku. Wtedy to rada miejska jednej z Dolnośląskich gmin podjęła uchwałę w sprawie zwalczania barszczu Sosnowskiego i barszczu Mantegazziego w której zobowiązano właścicieli nieruchomości do zwalczania wspomnianych wcześniej barszczy, które to w uchwale tej określono jako barszcze kaukaskie. Jako podstawę swojej uchwały rada gminy podała artykuł 7 ustęp 1 punkt 1 oraz artykuł 40 ustęp 1 ustawy o samorządzie gminnym.

We wrześniu 2015 roku Wojewoda Dolnośląski wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na wspomnianą wcześniej uchwałę. Swoją skargę Wojewoda Dolnośląski uzasadnił tym, że uchwała ma charakter przepisów porządkowych mimo iż nie wskazano w nich artykułu 40 ustęp 3 ustawy o samorządzie gminnym jako podstawy prawnej. Wojewoda uznał, ze przepisy porządkowe nie mogą być stanowione w stosunku do zagrożeń, które występują powszechnie i od dłuższego czasu, a takim właśnie zagrożeniem jest barszcz Sosnowskiego. Wojewoda argumentował również, że sformułowanie obowiązek likwidacji rośliny użyte w ustawie jest na tyle nieprecyzyjne, że nie można stwierdzić podjęcie jakich działań będzie oznaczać prawidłowe wykonanie obowiązków przez osoby którym nakazano likwidacje rośliny.

27 stycznia 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził, że argumenty Wojewody są zasadne i unieważnił uchwałę rady miejskiej nakazującą likwidacje barszczu Sosnowskiego.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.